مطالب عمومی

آنچه درباره کرونا باید بدانیم

این روزها غیر ممکن است در جمعی باشیم و صحبت از کرونا نباشد. صحنه ای که بیش از همیشه برایمان آشنا و نگران کننده است، مشاهده افرادی است که در مترو، پیاده‌روها و اماکن عمومی ماسک به صورت دارند. ساکنان بسیاری از کشورهای جهان این روزها همزمان با شیوع نوع جدیدی از ویروس کرونا به استفاده از ماسک‌های بهداشتی روی آورده‌اند.

ابتدا کمی درباره ویروس کرونا بدانیم

منشا ویروس:

منشا ویروس‌های کرونا که در گذشته همه‌گیر شده بود، در حیوانات بود. ویروس سارس اول در خفاش شروع شد و بعد به گربه‌های ولگرد منتقل شد و بعد هم به انسان رسید. از سال ۲۰۱۴ تا کنون که ویروس مرس در خاورمیانه موجب مرگ ۸۵۸ نفر از ۲۴۹۴ بیمار مبتلا شد، از شتر به انسان رسیده بود. آخرین نوع آن، طبق تحقیقات پژوهشگران، مورچه‌خوار است. البته ممکن است جانوران دیگری هم در شیوع نقشی داشته باشند.

علائم اصلی بیماری کرونا

با توجه به نوع کروناویروس، علائم می‌تواند از نشانه‌های سرماخوردگی عادی تا تب، سرفه، تنگی نفس و مشکلات حاد تنفسی باشد. همچنین بیمار ممکن است سرفه‌های چند روزه ظاهراً بدون دلیل نیز داشته باشد. کروناویروس مرس، برخلاف سارس، نه تنها دستگاه تنفس بلکه ارگان‌های حیاتی دیگر بدن مثل کلیه و کبد را نیز درگیر می‌کند. در موارد حاد مشکلات گوارشی نظیر اسهال، نارسایی حاد تنفسی، اختلالات انعقادی خون و نارسایی کلیه نیز گزارش شده‌است که این مورد می‌تواند بیمار را به همودیالیز نیازمند کند.

نحوه انتقال بیماری کرونا

بسته به نوع کروناویروس، روش‌های انتقال آن متفاوت است. در برخی از موارد روش‌های انتقال بیماری از انسان به انسان شبیه بیماری آنفلوآنزا از طریق سرفه و عطسه است. با این حال احتمال انتقال بیماری در فضای باز بسیار محدود بوده و موارد انتقال انسان به انسان در مواردی رخ داده‌است که افراد به مدت طولانی در فضای بسته در کنار فرد بیمار بوده‌اند مانند افرادی که در بیمارستان‌ها با بیماران در ارتباط هستند. هنوز مشخص نیست که این بیماری نخستین بار از طریق جانوران به انسان منتقل شده‌است یا از طریق سطوح آلوده به ویروس.

درمان

اگرچه تلاش های بسیاری با تولید واکسن این ویروس انجام شده است، اما هنوز واکسن یا داروی مخصوص ضد ویروسی برای ریشه کن کردن، درمان قطعی، جلوگیری و یا مقابله با عفونت‌های ناشی از کروناویروس به طور عام وجود ندارد.

ولی پرسش اینجاست آیا واقعا پوشیدن ماسک در انتقال بیماری تأثیری دارد؟

در نقاط کشورهای مختلف مردم از ماسک صورت هنگام آلودگی هوا هم استفاده می کنند. به عنوان نمونه در سال های گذشته به علت آلودگی شدید هوای دهلی نو، دولت هند هزاران ماسک مجانی از نوع ان ۹۵-N95   درجه یک در میان کارکنان شهرداری و گروه های آسیب پذیر توزیع کرده است.

همه ویروس‌ها به اندازه‌ای کوچک هستند که از ماسک‌های بهداشتی معمولی عبور می‌کنند. ویروس‌ها از طریق قطراتی که هنگام عطسه و سرفه از مجاری تنفسی پخش می‌شوند از یک فرد به فرد دیگر منتقل می‌شوند. این قطرات کوچک بر روی دست‌ها و سطح اشیاء در محیط پخش می‌شوند. افراد بعدا با دست دادن با یکدیگر یا دست کشیدن بر روی سطح اشیاء با این قطرات در تماس قرار می‌گیرند. آنها سپس دست خود را به چشمان، بینی و دهان خود می‌مالند و به این ترتیب ویروس منتقل می‌شود.

ویروس شناسان اعتقادی به موثر بودن ماسک در جلوگیری از انتقال ویروس های هوازی ندارند. با این حال شواهدی موجود است که نشان می دهد ماسک صورت می تواند به پیشگیری از انتقال ویروس از دست به دهان کمک کند.

دکتر "دیوید کارینگتون" استاد دانشگاه لندن می گوید "استفاده مرتب از ماسک صورت توسط مردم راه موثری برای جلوگیری از انتقال ویروس و باکتری های موجود در هوا نیست. راه انتقال " بیشتر ویروس‌ها " از هواست. علت موثر نبودن ماسک این است که آنها معمولا شُل هستند، فیلتر هوا ندارند و با پوشیدن آن‌ها، چشم ها همچنان در معرض هوا قرار می گیرند.

البته پوشیدن ماسک می‌تواند خطر انتقال ویروس از خطر "پخش شدن" از طریق عطسه یا سرفه را کاهش دهد و نوعی محافظت در مقابل انتقال دست به دهان فراهم آورد. ماسک‌ها می‌توانند مانع از انتقال قطرات بزرگی شوند که پس از عطسه و سرفه دیگران در هوا پخش می‌شوند. این امر به این معنا است که استفاده از ماسک‌های بهداشتی بی‌فایده نیست.

تحقیقی که در سال ۲۰۱۶ انجام شد، نشان می دهد که افراد حدود ۲۳ بار در ساعت صورت خود را با دست لمس می کنند. این در حالی است که فردی که ماسک زده نمی‌تواند بینی و دهان خود را با دست لمس کند و به این ترتیب امکان ابتلای او به ویروس به دنبال تماس دست‌هایش با سطح اشیاء کاهش می‌یابد.

به گفته "جاناتان بال" استاد ویروس شناسی مولکولی در دانشگاه ناتینگهام در پژوهشی که تحت شرایط کنترل شده در بیمارستان انجام شد، ماسک صورت در جلوگیری از انتقال آنفلوآنزا خوب عمل کرد.

هر چند وقتی به تحقیقات مربوط به استفاده از ماسک توسط عموم نگاه کنیم، می بینیم که نتایج متفاوت است. نگهداشتن ماسک روی صورت برای مدت طولانی مشکل است.

به اعتقاد دکتر "کانر بامفورد" از موسسه پزشکی تجربی ولکام-ولفسون رعایت چند اصول ساده بهداشتی بسیار موثرتر است. پوشاندن دهان هنگام عطسه، شستن دست‌ها و عدم تماس دست شسته نشده با دهان می‌تواند خطر انتقال ویروس‌های تنفسی را کاهش دهد.

به طور کلی بهترین راه برای جلوگیری از مبتلا نشدن به بیماری‌های ویروسی مانند آنفلوانزا اینهاست:

شستن مرتب دست ها با آب گرم و صابون

عدم تماس دست با چشم ها و بینی تا حد ممکن

داشتن سبک زندگی سالم